René Froger in Verborgen verleden

In Verborgen verleden zoekt René Froger de stamboom van zijn moeder uit. De achternaam van zijn oma – Cabalt – roept vragen op. Is René Froger familie van de bekende Amsterdamse poppenspeler Janus Cabalt? Decennialang is de poppenkast van Cabalt een vertrouwd beeld op de Dam. Op zijn vaste plek voor het paleis is hij altijd omsingeld door kinderen die kijken naar de avonturen van Jan Klaassen en Katrijn.

Janus Cabalt krijgt als hij 18 is zijn eerste eigen poppenkast van zijn vader. Daarmee kan hij op kermissen geld verdienen. De poppen maakt hij zelf. In 1893 krijgt Cabalt een vergunning om op de Dam zijn poppenspel te laten zien. Hij woont in de Duvelshoek bij het Rembrandplein en draagt vanaf dat jaar iedere dag de kast naar de Dam toe. Hij loopt met het grote gevaarte over straat.

Naast het klassieke Jan Klaassen verwerkt Cabalt ook de actualiteit in zijn poppenspel: “Toen de oorlog tusse Engeland en Transvaal aan de gang was, liet ik twee poppies spele, de een was Transvaalder en de andere een Ingeliesmen en dan liet ik die Transvaalder en Ingeliesmen knokke. En dan sprak ik allemaal Engels d’r tusse door, dan sei ik plentie enne littel enne alrijt! Ja, ‘n mens mot mit se tijd meegaan wat uwes?”, vertelt hij in 1923 in een tijdschrift.

In de film hieronder zien we het bekende Jan Klaassenspel in Cabalts poppenkast. De actie en het rumoer in de poppenkast trekken de aandacht van het publiek op de Dam. Een groepje kinderen staat al met open mond te kijken. Een jaar later overlijdt Cabalt, maar het poppenspel gaat door. Zijn familie neemt het over.

René Froger is opgegroeid in de Jordaan. Van oorsprong een Amsterdamse volksbuurt die veel bezongen is. Na de Tweede Wereldoorlog ligt een deel van de buurt in puin. Omdat in de wijk veel arme families wonen, dreigen ook veel woningen te verkrotten. De Jordaan is eind jaren veertig toe aan een opknapbeurt. Om geld in te zamelen, organiseren buurtbewoners midden in de Jordaan het eerste Jordaanfestival.

De combinatie van kermis, muziek en allerlei spelletjes in en rondom de buurt blijkt een succesformule. Het Jordaanfestival is sinds 1949 een jaarlijks terugkerend fenomeen. De reportage uit 1978 vertelt over het feest in de sfeerrijke buurt: “Het Jordaanfestival legt de nadruk op het behoud van het eigen karakter van de buurt, waar vooral de ouderen aan verknocht zijn.”

De wijk ondergaat op dat moment opnieuw veel veranderingen. Veel kleine buurtwinkels verdwijnen, oude Jordanese woningen worden gesloopt en een groot deel van de oorspronkelijke bewoners vertrekt uit Amsterdam, richting Almere en Purmerend.

Maar het Jordaanfestival bestaat nog steeds. Net als de buurt heeft het grote veranderingen doorgemaakt. Verjaagd door buurtbewoners en de gemeente vindt het nu plaats op een locatie buiten de Jordaan, op een busstation. Toch blijft het voor veel oud-bewoners een jaarlijks feest van herkenning.