Hubert Smeets presenteert zaterdag Andere Tijden

Het is voor de jonge Smeets een openbaring. Hij zit in de schoolbanken van de lagere school tijdens de geschiedenisles wanneer hij zich realiseert dat dit is wat hij wil gaan doen. Hij besluit op dat moment dat hij later geschiedenis zal gaan studeren. Ook gedurende zijn middelbare schooljaren blijft hij bij dit toekomstplan.

Thuis wordt over weinig anders dan heden en verleden gesproken. Smeets’ vader, advocaat van provo’s en ander roerig volk in de jaren zestig, en zijn moeder, minder uitgesproken maar niet minder onbetuigd in oordelen over mens en maatschappij, moedigen kritische reflectie en discussie aan.

Van historicus tot journalist
Na het gymnasium gaat Smeets nieuwe en theoretische geschiedenis studeren aan de Universiteit van Amsterdam. Vanaf 1980 werkt hij bij NRC Handelsblad, onder meer als politiek redacteur en columnist, als correspondent in de Sovjet-Unie/Rusland en als adjunct-hoofdredacteur.

In het jaar waarin Smeets de journalistiek in gaat, doet Ronald Reagan een gooi naar het presidentschap in de Verenigde Staten. Zijn campagneleus ‘Let’s make America great again!’ roept om de heropleving van het land. Het Amerikaanse volk zou gedesillusioneerd zijn en verlangen naar de gloriedagen van weleer.

Een dilemma zonder aantrekkelijke opties
In Smeets’ herinnering wordt de presidentiële campagne in dat jaar net zo ervaren als de campagne van nu. In 1980 staat de beschaafde maar saaie Jimmy Carter tegenover de welbespraakte, conservatieve populist Ronald Reagan: een dilemma zonder aantrekkelijke opties aan beide zijden. Zowel in 1980 als nu probeert een populistische underdog het politieke establishment pootje te lichten. In beide verkiezingen pretendeert de populistische uitdager de gevoelens van het volk beter te vertolken dan de bestaande elite.

Reagan blijft in 1980 binnen de bestuurlijke en staatkundige consensus die het land bijeenhoudt. Trump overschrijdt die grenzen bijna dagelijks, en lijkt daardoor eerder een revolutionair dan een conservatief. Daarnaast kan Reagan, in tegenstelling tot Trump die ook intern veel tegenstand oproept, gebruik maken van het uitgebreide partijapparaat van de Republikeinen.

Geschiedenis herhaalt zich niet
Aan voorspellingen over wie de verkiezingen op 8 november zal winnen, waagt Smeets zich niet: "Het is naar mijn idee nuttiger om te onthouden dat geschiedenis en geschiedschrijving een middel zijn om de tegenwoordige tijd te relativeren. Zoals Karl Marx zei: "de geschiedenis herhaalt zich niet; wanneer ze dat wel doet, dan manifesteert ze zich allereerst als een tragedie en daarna als een farce.""