De oorsprong van het internet

Eind jaren '80, begin jaren '90 staat het internet nog in de kinderschoenen en is slechts voor enkelen toegankelijk via universiteiten, defensie of voor de allerrijksten. Jonge hackers, zoals Rop Gonggrijp en Paul Jongsma komen hackend het internet op en richten het magazine Hack-Tic op vol trucs voor hackers. Een hackerscultuur is geboren: ze kraken computers van universiteiten en bedrijven en komen samen tijdens hackersfestivals. In de Verenigde Staten wordt zelfs gesproken over de Nederlandse hackers.

In 1993 wordt hacken illegaal als de wet computercriminaliteit van kracht gaat. Om toegang tot het internet te behouden richten de hackers XS4ALL op: een provider met een missie voor gratis en vrij toegankelijk internet voor iedereen. In een bezemkast in een huis in de Bijlmer installeren Jongsma, Gonggrijp, Cor Bosman en Felipe Rodriquez een paar modems en verlenen ze toegang tot het internet. De hoge internetkosten verdelen ze onder abonnees. Het is meteen een daverend succes en binnen een dag hebben ze vijfhonderd abonnees, ondanks dat in die tijd bijna niets op het internet te doen is. Jongsma: “Achteraf gezien bouwden we een bedrijf, maar in het moment waren we ons daar niet van bewust.”

In 1994 ontstaat vanuit diezelfde hackerscultuur De Digitale Stad (DDS). Een initiatief dat met overheidssteun de eerste virtuele stad van Nederland opzet. Voor velen is het hun allereerste kennismaking met het internet. In de DDS is van alles te vinden: een digitale kroeg, een postkantoor om te mailen, het gemeentehuis waar je raadstukken kan raadplegen of een bibliotheek waar je kranten kan lezen. De DDS hoopt onder andere de brug tussen politiek en de burger te verkleinen. Het internet lijkt een plek vol mogelijkheden.

Toch ontwikkelt het internet zich niet in de richting waar de pioniers op hadden gehoopt. Medeoprichter Marleen Stikker: “We hebben altijd van het eerste begin gezegd, technologie en internet is macht.” De afgelopen decennia waarschuwen de internetpioniers voor marktwerking, privacyschending en surveillance. Tegenwoordig leeft de erfenis van hackers voort in de voortdurende strijd voor online vrijheid. Een visie die in de alsmaar veranderende wereld weer een stuk relevanter voelt.