De emancipatie van het vrouwenvoetbal in Nederland

Op 23 september 1956 speelde het Nederlands vrouwenvoetbalelftal in Essen tegen West-Duitsland. Volgens de kranten waren er 20.000 toeschouwers aanwezig, waar Polygoon het op 18.000 hield. Het filmbedrijf maakte een verslag van deze wedstrijd, dat bol stond van de dubbelzinnigheden. Dat was niet geheel onverwacht, want in de weinige filmpjes die het maakte van vrouwenvoetbal was wel duidelijk dat dit niet serieus werd genomen. Het was beeldbepalend, omdat elke week duizenden mensen in de bioscoop naar deze verslagen keken.

Het oudste verslag vrouwen-voetbalverslag van Polygoon is van 1955 van een damesvoetbalwedstrijd in Velsen. “Duizenden mannen zagen in Velsen hoe 22 ballerina’s de Nederlandse première opvoerden van het nieuwste kunstwerk der emancipatie: damesvoetbal geheten,” aldus de commentator. Over het fotomoment vooraf zei hij schalks: “De beide elftallen lieten reeds voor de strijd fraai formatiewerk zien.” Via het verslag waren we getuige van “een afwisselende strijd, waarin terloops typisch vrouwelijke doffertjes werden uitgedeeld.”

Het Vrije Volk keek op 20 september 1956 vooruit met de veertienjarige (!) Lenie van de Jagt, die voor Nederland in het veld zou komen. Volgens haar vader had ze verbluffende talenten.

Voor dergelijk voetbalinhoudelijk gepraat was Polygoon echter niet naar Essen gereden. “Onze Gien,” hoorde we in het verslag over de Nederlandse doelvrouw, “was op haar plaats en ontfermde zich moederlijk over de bal. Uit een kanjer van een corner scoorde het linkervoetje van Ilse Nibberich het tweede Duitse doelpunt, dat diepe indruk op de heren der schepping maakte. De Duitse voetbalsters hielden nog lange tijd een veldmeerderheid, vooral dankzij juffrouw Beckmann, die een uitstekend figuur had – eh: sloeg....” Nederland verloor trouwens met 2-1 van de thuisploeg in deze eerste interland tegen West-Duitsland.

Polygoon liet in de jaren vijftig dus duidelijk blijken geen voorstander te zijn van vrouwenvoetbal. Begin jaren zeventig echter, toen de feministische golf over Nederland rolde, was er opvallend weinig veranderd in de toonzetting van de verslagen. Kijk daarvoor naar de film uit 1971 van het Nederlands vrouwenteam, die in toonzetting weinig verschilt van twee decennia eerder. Integendeel: Polygoon lijkt er nog meer afstand van te nemen.