Nieuwe haring en vlaggetjesdag

Na het einde van de Vlaardingse haringvloot in de jaren zestig, nam Scheveningen de traditie over. Voortaan was Vlaggetjesdag de dag dat de eerste Hollandse nieuwe aan land werd gebracht. Commercieel was dat voor de vishandel een veel aantrekkelijkere dag om feest te vieren.

De naam en het gebruik van Vlaggetjesdag als nationale “haringdag” ontstond vermoedelijk in de 18e eeuw in Vlaardingen onder de naam “buisjesdag”. De oudste krantenvermelding dateert uit 1787. Het was de dag waarop de haringbuizen “gepavoiseerd” (met vlaggetjes versierd) uitvoeren.  In de Grote Kerk in Vlaardingen werd een zogenaamde ‘Buizen-Biddag’ gehouden waarin Gods zegen gevraagd werd voor een behouden terugkeer  én natuurlijk een goede vangst. In de loop van de 19e eeuw kwam de benaming `Vlaggetjesdag´ in zwang.

Over Vlaggetjesdag in 1858, toen er een staking dreigde van Duitse matrozen, schreef het Dagblad van Zuid-Holland:

Vlaardingen ,14 Junij. De aloude zoogenaamde vlaggetjesdag, werd gisteren door het schoonste weder tot een wezenlijk feest gemaakt. Onze stad werd door honderden vreemdelingen bezocht, die van heinde en verre de gereed liggende haringvloot kwamen bezigtigen, en hunne belangstelling in het bedrijf onzer voorvaderen, dat aan ons land zoo vele schatten heeft geschonken en aan zoo vele nijvere handen werk en brood verschaft, kwamen betoonen. Indien er zich geene verhinderingen opdoen, zal de vloot morgen en overmorgen uitzeilen -ofschoon er eene belangrijke belemmering kan ontstaan , daar de Bovenlanders en Pruissen, welke zoals gewoonlijk jaarlijks zijn overgekomen om als matrozen dienst te doen, weigeren om voor de door de reeders gestelde weekhuur, welke toch nog merkelijk hooger is, dan die welke voor drie jaren werd betaald, aan te monsteren; men twijfelt echter geenszins of deze zwarigheid zal overwonnen worden en het vertrek der vloot daardoor geene vertraging ondervinden.

Door het verdwijnen van de buizen en de introductie van motorschepen, raakte in de loop van de 20e eeuw ook de traditie van Vlaggetjesdag uit beeld. Na de Tweede Wereldoorlog probeerde oud-Vlaardinger Jaap Kolkman met de oprichting van het “Comité Vlaggetjesdag” de aloude traditie nieuw leven in te blazen. Ook in vissersplaatsen als Katwijk, Scheveningen en IJmuiden werden Vlaggetjesdagen georganiseerd. Door het geheel verdwijnen van de Vlaardingse haringvloot in 1965, verdween de traditie definitief uit de stad waar het zijn oorsprong kende.

Scheveningen nam de traditie over, vooral uit commerciële en toeristische motieven. Om die reden werd ook de aanleiding aangepast. Voortaan was Vlaggetjesdag niet meer de dag waarop de schepen uitvoeren (dan was er immers nog geen haring te krijgen), maar de dag waarop de eerste Hollandse nieuwe aan land werd gebracht. Vlaggetjesdag kwam daarmee in plaats van de traditionele haringrace.