Meer geschiedenis? Kijk op NPOKennis.nl
↳ Enter om te zoeken
14 oktober 2017

Verborgen verleden: Eric Corton

Eric Corton in Verborgen verleden

Twee geloven op een kussen, daar ligt de duivel tussen

 Verbaast schrijft de Engelsman Ellis Veryard na zijn bezoek aan de Republiek in 1682: “Het is hier heel gewoon als de man des huizes een geheel andere geloofsovertuiging heeft dan zijn vrouw, zijn personeel, of zelfs zijn kinderen.”

Trouwen met een partner van een andere geloofsovertuiging is ten tijde van de Republiek in de rest van Europa nog erg ongebruikelijk. In de zeventiende en achttiende eeuw zijn gemengde huwelijken de voornaamste oorzaak dat bepaalde kerkgenootschappen flink stijgen of dalen in ledenaantallen. Gelovigen stappen over op het geloof van de partner en kinderen worden met een van de twee geloofsovertuigingen opgevoed.

Toch is er ook in de Republiek vanuit de kerk verzet tegen huwelijken met partners met een andere geloofsovertuiging. Zo kennen strenge Doopsgezinden in deze tijd een verbod aan ‘buitentrouw’. En wanneer in een gemengd huwelijk een van de twee partners gereformeerd is, moeten de kinderen uit dit huwelijk ook gereformeerd gedoopt en opgevoed worden.

25 december 1964

Jongeren over gemengde huwelijken, Rooster

Rooster 1964 still
Bekijk Video
3 min

Verliefd in verzuild Nederland
Eind negentiende eeuw wordt het steeds meer de norm te huwen binnen eigen kring. Nederland raakt daarnaast in de negentiende eeuw verzuild. De macht van deze zuilen op de individuele partnerkeuze neemt toe tot midden twintigste eeuw. Vooral voor katholieken en protestanten is het uit den boze om te trouwen buiten de eigen zuil.

Moreel gezien is het niet alleen niet meer geaccepteerd om buiten de zuil te trouwen, maar gemengde huwelijken worden daarnaast ook niet kerkelijk gezegend. Gemengde huwelijken zijn dan ook schaars in deze periode, met het ultieme hoogtepunt de jaren vijftig. Mocht een niet-katholiek met een katholiek willen trouwen dan moet diegene zich eerst tot het katholicisme bekeren en zich laten dopen.

Met de ontzuiling en de ontkerkelijking in de jaren zestig neemt de macht van de kerk af. Daarmee wordt het geaccepteerder om buiten de zuil een partner te vinden. Vanaf 1967 erkennen de katholieke kerk en de protestantse kerken elkaars doop en sindsdien staat de katholieke kerk toleranter ten aanzien van gemengde huwelijken.

Het turfschip van Breda
Het turfschip van Breda © Amsterdam Museum

Het turfschip van Breda

In 1568 komen de Nederlanden in opstand tegen het bewind van de Hertog van Alva. De Spaanse troepen nemen als offensief een aantal steden in, waaronder de sterke stad Breda. Breda ligt dan op de grens van het Spaanse hertogdom Brabant.

Prins Maurits besluit de stad te heroveren. Op 3 maart 1590 houden 75 soldaten onder leiding van Maurits zich schuil in een turfschip in de haven van Breda. In de nacht komen zij tevoorschijn en verassen de Spanjaarden. Met succes: het Spaanse leger vlucht en de stad wordt ingenomen.

12 december 1936

Schouwspel list van het turfschip, Polygoon Hollands Nieuws

still turfschip
Bekijk Video
3 min

Breda is een sterke stad op een strategisch handige plek in de verdedigingslinie van de Republiek. De toegang tot de rivieren maakt het makkelijk om de stad te bevoorraden en Breda is daarom een handige basis om andere steden in de regio te veroveren.

Het beleg van Breda
De Spanjaarden laten het hier niet bij zitten. Bevelhebber Spinola zal koste [J1] wat kost Breda terugwinnen en besluit de stad te omsingelen in 1624. De herovering is belangrijk voor de Spaanse troepen: "Het doel van deze onderneming is zo belangrijk, dat die mij het leven zal kosten, als de koning van Spanje geen meester wordt van Breda” schrijft Spinola. De herovering zal de Spaanse eer herstellen na de eerdere blamage en ook voor de Spanjaarden is Breda een strategisch handige plek.

Beleg van Breda, vriendschappelijke ontmoeting
Vriendschappelijke ontmoeting van Spaanse en Hollandse soldaten tijdens een wapenstilstand bij het beleg van Breda © Amsterdam Museum

In 1624 sluit Spinola Breda af door de stad te omringen met verdedigingswerken. Prins Maurits en vanaf 1635 Frederik Hendrik komen de stad te hulp door de bevoorrading te verstoren, maar tevergeefs. Na een beleg van 11 maanden moet Breda zich overgeven aan de Spanjaarden door een tekort aan voedsel. Tot 1637 zal de stad in handen blijven van de Spanjaarden.

Credits
  • Tess de Bruijn
Bronnen

Vragen?

Heeft u vragen, ideeën of opmerkingen?

Neem dan contact op met de redactie: