Indonesia roept!

Als het in Nederland over de onafhankelijkheidsoorlog gaat, komen al gauw oorlogsmisdaden ter sprake - aan Indonesische kant, maar ook aan Nederlandse kant. Ook deze serie komt daar niet onderuit, maar met een bijzondere invalshoek. Als onderzoeker oordelen over oorlogsmisdaden is één ding, maar wat als het om misdaden gaat die je eigen familie raken? Hoe is het voor Hans Goedkoop om een gewaardeerd familielid aan de kant van de dader terug te vinden?

‘Opa Rein’ komt ter wereld in Magelang, op Java. Het is 1898 en hij is telg uit een familie waarin vele mannen dienst hebben genomen in het KNIL, het Koninklijk Nederlands Indisch Leger. Ook Rein volgt die weg, dat kan eigenlijk niet anders. Of toch wel? Is dit het pad dat voor hem is uitgestippeld of zou hij ook een andere keuze kunnen maken? Hans volgt de weg van zijn grootvader vanuit Java naar Nederland, waar hij aan het KMA studeert, en terug naar zijn geboortegrond, in een periode waarin het verzet tegen de Nederlandse overheersing aanzwelt. En waar hij uiteindelijk in een bittere oorlog verzeild raakt en tot daden komt die hem de rest van zijn leven zullen blijven achtervolgen.

Met de pijnlijke geschiedenis van zijn opa als uitgangspunt verkent Hans Goedkoop meer dan alleen de oorlog, voorheen eufemistisch ‘politionele acties’ genoemd. Om de opgelopen spanningen te kunnen snappen, gaat de serie in de eerste afleveringen terug naar het voormalige Nederlands-Indië vanaf ca. 1900. Een zelden of nooit verteld verhaal. Terwijl de Nederlanders proberen de Indonesiërs met harde hand ‘in het gareel’ te houden, lopen de frustraties over het koloniale bewind steeds hoger op.

In de hele serie zoekt Hans bewust de confrontatie met het Indonesische perspectief. Van oudsher wordt de geschiedenis verteld vanuit een Nederlandse invalshoek. Indonesiërs worden zelden gehoord. Door de verhalen rond zijn grootvader en de Nederlanders naast verhelderende en onverbloemde getuigenissen van Indonesische 90-plussers, nazaten en deskundigen te leggen, wordt duidelijk hoezeer de sentimenten en belangen uiteenliepen.

Daarnaast stuit Hans in zijn zoektocht op vele verrassingen over zijn familie en zijn Indische roots. Hij onderzoekt ook bijzondere verhalen die parallel lopen met dat van zijn familie, zoals dat van de zendeling Johannes ‘Pa’ van der Steur, die 7.000 verlaten Indo-Europese kinderen liefdevol opving, of dat van ‘bendeleider’ Sipatai, die volgens de overlevering als een moderne Robin Hood stal van de rijken (de Nederlanders) en gaf aan de armen (de Indonesische bevolking).

Samen met regisseur Gerda Jansen Hendriks, Indonesië-kenner van Andere Tijden, begon Hans Goedkoop in 2019 met de voorbereidingen van Indonesia roept! (de titel is een verwijzing naar de beroemde en destijds zeer omstreden film van Joris Ivens Indonesia Calling uit 1946). Door corona konden de geplande opnamen in Indonesië echter lange tijd niet doorgaan. In februari 2022 maakten ze met in Nederland gedraaid materiaal daarom eerst het tweeluik De Indische rekening, over de naweeën van de Nederlandse koloniale geschiedenis in Indonesië vanaf 1950, een tweeluik dat veel losmaakte. Vorig najaar konden de opnamen in Indonesië alsnog plaatsvinden. Regisseur Gerda Jansen Hendriks hield de soms moeizame werdegang van de serie bij in een uitgebreid blog: Project 2021.

 

De achtdelige documentaireserie Indonesia roept! – ongetwijfeld de meest persoonlijke serie die Hans Goedkoop ooit heeft gemaakt – wordt vanaf vrijdag 1 september wekelijks op NPO 2 uitgezonden, steeds meteen na Nieuwsuur om 22.20 uur.

 

Indonesia roept! is mede mogelijk gemaakt door:

Prins Bernhard Cultuurfonds

Mondriaan Fonds

V-Fonds

Stichting Merweborgh

Marinus Plantema Stichting