Oude paasgebruiken

Voor Pasen wordt de productie van chocolade paaseieren en -hazen stevig opgevoerd, merkt Polygoon. 'Sinds enige tijd wordt in de banketbakkerijen weer onder hoogspanning gewerkt. Het paasfeest nadert en dan moeten er chocolade paaseieren en -hazen zijn. Zo wil het nu eenmaal de traditie'.

Geverfde eieren werden al vele eeuwen voor de geboorte van Christus gegeten. Het ritueel rond het ei is dan ook veel ouder dan Pasen en gaat terug op de voorchristelijke tijd.

Het ei zou een rol hebben gespeeld tijdens lentefeesten rond de Germaanse godin Ostare, wier naam nog te herkennen is in de Duitse en Engelse benaming voor Pasen (‘Ostern’, ‘Easter’). Het ei symboliseerde het nieuwe leven dat met het voorjaar aanbrak en bovendien was het na een lange en koude winter duurzaam en stevig voedsel.

Vlöggeln
Zoals ieder jaar, vindt op eerste paasdag te Ootmarsum een oud gebruik plaats, het zogenaamde vlöggeln. Deze rooms-katholieke traditie vindt plaats op eerste paasdag en wordt op tweede paasdag herhaald. In een lange sliert lopen de bewoners hand in hand, dwars door huizen en cafés heen, naar het marktplein.

Acht mannen rond de twintig jaar lopen voorop: de paaskerels. Zij dragen een beige regenjas en een hoed. Iedere bewoner van Ootmarsum mag aansluiten zolang er maar gezongen wordt.

Paasstaakslepen
Paasrituelen zien er even verderop, in Denekamp, iets anders uit. Denekamp staat bekend om het paasstaakslepen. Op eerste paasdag vertrekt rond 13.00 uur een groep personen richting Huis Singraven. Daaronder zijn twee verkozen jongens uit Denekamp die de rol van Judas (aanvoerder) en Iscarioth (hulpje) vertolken.

Bij Huis Singraven wordt de kasteeleigenaar gevraagd om een ‘paasstaak’, een lange rechte boomstam, aan te wijzen. Deze wordt ter plekke omgehakt, een bevoorrechte taak die van vader op zoon wordt overgedragen. Judas klimt in de boom en bevestigt het touw waarmee de boom wordt omgetrokken. Mocht dit niet lukken dan kan Iscarioth het nogmaals proberen. 

Als de boom eenmaal ligt wordt de paasstaak met de top naar voren naar de St. Nicolaaskerk gesleept door honderden mensen. De groep houdt elkaars hand sterk vast en vormt zo een lange keten. Ondertussen zingen zij paasliederen.

Eenmaal bij de kerk wordt de boom voor de kerk neergelegd en gaat de groep naar de dienst. Na de dienst wordt de paasstaak naar de paasweide gesleept waar hij rechtop wordt gezet met ladders en vervolgens wordt verkocht door Judas. Als de boom verkocht is, nodigt Judas iedereen uit voor het paasvuur.

Op het platteland in het oosten van Nederland wordt de dag besloten met het ontsteken van het paasvuur. Het paasvuur zou een heidense oorsprong hebben.

In de zeventiende eeuw is door de protestantse kerk tevergeefs gepoogd aan de traditie van het heidense paasvuur een einde te maken. Het paasvuur overleefde eveneens de strenge milieuschriften die eind twintigste eeuw vereist werden, door zich aan de milieueisen aan te passen.