Op het verkeerde paard gewed

Duindigt is een van de vier overgebleven Nederlandse draf- en renbanen. In hoogtijdagen worden bezoekers met pendelbussen naar wedstrijden als De Grote Prijs der Lage Landen gereden. Ooit kende iedere sportliefhebber Henri en Jojo Buitenzorg, de fameuze hengst Quicksilver S. en Action Skoatter. Tot in de jaren '80 vormen de draverijen een vast onderdeel van elke Studio Sport-uitzending. Maar vanaf midden jaren '80 zet de daling in. De paarden draven vandaag de dag nog wel op de drafbaan van Duindigt, maar voor hoe lang? Want de grote namen in de drafsport draven liever in het buitenland waar het prijzengeld aanzienlijk hoger ligt.

De Nederlandse Draf- en Rensport ziet tussen eind jaren '80 en begin 2000 de wedomzet halveren. In 1989 werd nog 73 miljoen euro omgezet aan het wedden op paarden, de laatste jaren is dat nog geen 34 miljoen euro.

Deze eeuwenoude sport lijkt zijn einde te naderen in ons land. Een sport met het predicaat “Koninklijke” en waar zowel Prins Bernhard als de ontvoerders van Heineken op de tribunes stonden. Een sport waar meer dan 2000 mensen, o.a. fokkers, pikeurs en trainers, hun brood mee verdienen. Deze sport heeft een historisch dieptepunt bereikt. De camera’s van Studio Sport zijn verdwenen en de Telegraaf schrijft er ook niks meer over.

Volgens sommigen is de ondergang van de Nederlandse drafsport voor een groot deel te wijten aan het verdwijnen van een invloedrijk persoon binnen de drafsport: de  bookmaker. Die bepaalt wat de verhouding is tussen inzet en uitbetaling. Bij een grote winstkans kan dit een klein bedrag zijn. Bij een kleine winstkans kan dit een hoog bedrag zijn.

Van oudsher waren de bookies gevestigd bij het paardenrennen. Ook in Nederland waren zij volop aanwezig op de draf- en renbanen. Dit allemaal tot grote onvrede van de stichting Totalisator die het alleenrecht wenste te behouden op de afgesloten weddenschappen.

In de jaren '80 ziet niet alleen de stichting Totalisator de bookmakerij als negatief bijverschijnsel van de sport maar ook het Ministerie van Landbouw en Visserij (waar de drafsport onder viel) en Justitie zijn tegen. Er dient in hun ogen effectief te worden opgetreden tegen de bookmaker. In hun ogen zorgt de bookmakerij voor zwart geld en louche types op de drafbanen. Een achtkoppig rechercheteam wordt op 1 januari 1980 opgericht en speurt vanaf dat moment de draf- en renbanen af op zoek naar bookmakers. Binnen een mum van tijd is deze bedrijfstak geheel verdwenen van onze vaderlandse drafbanen.

Of het de belangrijkste reden is dat de sport in een neerwaardse spiraal is geraakt, zal altijd de vraag blijven. Maar feit is dat de bezoekersaantallen flink afnamen en dat er sprake was van een grote daling van het aantal weddenschappen. Volgens enkele in Andere Tijden geïnterviewden heeft het verjagen van de bookmakers de Nederlandse drafsport de das omgedaan.
Maar ook andere factoren hebben meegespeeld: de concurrentie van andere sporten en wedmogelijkheden. En het pr-beleid van de sport heeft veel te wensen overgelaten.

In 2010 heeft een groep investeerders een andere historische drafbaan opgekocht: drafcentrum Wolvega. Het drafcentrum is gered doordat de drafwedstrijden in de winter live worden uitgezonden in Frankrijk, waar provinciebanen deze maanden veelal dicht zijn. In Frankrijk is de drafsport heel groot. Vorig jaar was de omzet zo’n 10 miljard, daarmee de derde industrie van het land. In Wolvega zetten de Nederlandse wedders op een vrijdagavond rond de 50.000 euro in. Maar vanuit Frankrijk wordt er op zo’n avond een paar miljoen ingezet. De winnaar van zo’n race, vertoond in Franse PMU kantoren, krijgt zo'n 3000 euro. Een bedrag dat verdeeld moet worden onder eigenaar, trainer en pikeur. Op een normale koersdag, zonder Franse wedders, verdient de winnaar zo'n 800 euro.

Wat hoop geeft is het grote succes van de Nederlandse draver over onze grenzen. Daar waar in Nederland de sport op een laag pitje staat, is het nog steeds in bloei in andere landen zoals Frankrijk, Zweden en in de VS. In Rusland komt op dit moment de drafsport ook sterk op. In deze landen hebben de Nederlands gefokte dravers veel succes. Zo is het paard Timoko, gefokt door en in eigendom van twee Nederlanders, anno 2013 één van de beste harddravers van Europa.

Samenstelling en regie: Reinier van den Hout
Research en tekst: Merlijn Schneiders

Uitzending: zo 19 mei 2013, 21.25 uur, Nederland 2.