Verlangen naar het kalifaat

Zo raakte hij steeds meer in de ban van de radicale islam en overwoog zelfs om zich aan te sluiten bij de strijd tegen de Russen in Afghanistan. "Je bent een jongetje van 14 jaar, je bent diepgeraakt...en ik zat vol adrenaline, ik had vaak het gevoel: ik moet er naartoe!" Mensen in zijn omgeving wisten hem ervan te overtuigen dat hij ook op een andere manier zijn broeders en zusters kon steunen. "En op een gegeven moment ontgroei je het, dan doe je wel weer gewoon", aldus Marcouch.

De buitenwereld heeft er niet of  nauwelijks aandacht voor. Er is in die tijd geen interesse voor moslims in Nederland, we hanteren een strikte scheiding van kerk en staat. Nicolas van Helten, destijds directeur democratische rechtsorde van de BVD, geeft toe dat er geen aandacht was voor wat er in moskeeën gebeurde. “We volgden wel bepaalde imams op basis van observaties. Maar we moesten ons aan de aan de regels houden om de democratie te beschermen.” Volgens Nico van Helten van de BVD kwam de gewelddadige Jihad pas op na de Eerste Golfoorlog.

Begin jaren negentig is het VVD-leider Frits Bolkestein die binnen het minderhedendebat de islam in Nederland aan de orde stelt. Samen met het BVD rapport uit 1992, waarin voor het eerst sprake is van moslimextremisme komt de islamdiscussie op de agenda om er tot op de dag van vandaag niet meer niet meer van af te komen.

Op 2 februari 1985 opent in de Bijlmer de grootste moskee van Nederland. In de gebedsruimte van de ‘Taibah’ is plek voor maar liefst zeshonderd moslims. “Er is een aparte ruimte voor vrouwen en deze ruimte zal in de toekomst uitgebreid worden”, vertelt de verslaggever van Migrantentelevisie Amsterdam. Al heel snel na de opening blijkt dat het hele gebouw te klein is voor het groeiende aantal moslims in de Bijlmer.

De Taibah moskee is voornamelijk gericht op moslims uit Suriname, India en Pakistan. Het nieuws over de nieuwe moskee verschijnt daarom ook in de speciale Surinaams-Antilliaanse uitzending van Migrantentelevisie. Vooral de kosten van de moskee zijn opmerkelijk, het complete bouwwerk kost twee miljoen gulden. De gemeente Amsterdam betaalt 250 duizend gulden en de Nederlandse moslimgemeenschap brengt 600 duizend gulden bijeen.

De verslaggever legt uit waar de overige 1,15 miljoen vandaan komt: “De rest is door islamieten over de hele wereld bijeengebracht”. Door deze hoge kosten laat een uitbreiding op zich wachten, ondanks dat het gebouw al vanaf het begin te klein is. Pas in 1998 heeft de gemeenschap voldoende geld, drie miljoen gulden dit keer, en vindt een grootscheepse verbouwing plaats om plek te maken voor duizend moslims.

Wat is de meerwaarde van multiculturele teams bij de politie? In dit fragment van Teleac, Leiding geven aan een kleurrijk korps, geeft agent Marcouch aan wat de voordelen van zijn van zijn Marokkaanse afkomst voor het functioneren van de Amsterdamse politie. “Ze durven sneller dingen aan mij te vragen dan aan een collega met een niet-Marokkaanse afkomst”.

In 1979 komt PvdA-politicus Ahmed Marcouch vanuit Marokko in Amsterdam wonen. Zijn vader is al eerder naar Nederland vertrokken als gastarbeider. Het gezin wordt herenigd en gaat de toekomst tegemoet in Nederland. De gemotiveerde en slimme Ahmed leert al snel Nederlands en wordt in de jaren ’90 politieagent in Amsterdam. Hij kan zich door zijn afkomst goed identificeren met de Marokkaanse jongeren en dit blijkt een zeer effectieve manier te zijn om bekentenissen te ontlokken. Zijn voormalig korpschef gaf in de Volkskrant al eens aan dat hij het ontzettend goed deed bij de politie. “Marcouch leerde ons hoe we met die knapen moesten omgaan” aldus de korpschef in de Volkskrant. Ook presenteert hij naast zijn politiewerk een voorlichtingsprogramma op de lokale radio. In de beelden van Teleac vertelt hij hierover.

Tegenwoordig is Marcouch Tweede Kamerlid voor de PvdA. Hij is woordvoerder op het gebied van veiligheid en politie en het integratiedebat. Hij houdt zich onder andere bezig met het anti-radicaliseringsbeleid.

“De liberale fractieleider ligt zwaar onder vuur.” Zo opent presentator Ton Verlind Brandpunt op 24 mei 1992. Hij doelt op VVD’er Frits Bolkestein. De fractieleider zorgt voor veel commotie met zijn pittige uitspraken over het minderhedenbeleid.

Bolkestein doet tien dagen eerder de uitspraak: “polygamie is een geaccepteerd verschijnsel in de moslimcultuur”. Onmiddellijk staan de kranten vol met boze reacties: er bestaat niet zoiets als ‘de’ moslimcultuur. Zelfs collega-VVD’ers zetten zich af tegen zijn uitspraken.

Toch heeft Bolkestein geen spijt van zijn uitlatingen. “De reacties bewijzen dat er onder de oppervlakte veel ongenoegen is”, vertelt hij. “Als ik mij uitspreek tegen polygame gezinshereniging, en als iedereen mijn mening blijkt te delen, hoe kan dat stigmatiserend zijn?” In Brandpunt reageert ook de Islamitische Raad. Zij verzetten zich fel tegen de uitspraken van Bolkestein, maar ze zijn wel blij dat hij aandacht vraagt voor minderhedenzaken.

“Nou moet je nou eens zien, hier wordt het minderhedenbeleid van Amsterdam gemaakt. Dertig mensen werken er en er is geen kip te bekennen”, aldus ambtenaar Jan Beerenhout van de gemeente Amsterdam. In dit fragment gaat Beerenhout in op het slechte beleid van de gemeente Amsterdam om de werkloosheid onder minderheden te verminderen.

In de jaren ’80 loopt de werkloosheid in Amsterdam ontzettend op. Vooral de buitenlandse minderheden hebben grote moeite met het vinden van werk. In dit fragment gaat Jan Beerenhout in op de problemen waar deze groep op stuit en welke oplossingen hij hiervoor heeft. Zo vraagt hij onder andere hulp aan de lokale Rotaryclub.