Mevrouw de President

Nu Hillary Clinton steeds meer uitloopt op concurrent Bernie Sanders, is ze de eerste vrouw die echt kans maakt op de partijnominatie voor de presidentsverkiezingen. Niet zoals Sarah Palin (2008) of Geraldine Ferraro (1984) als tweede ‘man’, als vicepresident, maar voor de hoofdprijs. Dezelfde ambitie kende Pat Schroeder in de jaren '80. Ook vrouw, ook Democraat, ook jurist, ook moeder, ook ervaring als Congreslid. Eind 1987 verkende Pat Schroeder haar kansen op het presidentschap, nadat de overspelige Gary Hart zijn campagne had moeten stilleggen. Ineens stond Schroeder als vrouw te midden van andere kanshebbers als Al Gore, Joe Biden en Michael Dukakis, omschreven als “Sneeuwwitje en de zeven dwergen”.

Heel lang hield Schroeder het niet vol. Toen ze live op televisie huilend haar campagne opgaf, gaven de kranten genadeloos commentaar. “Ze zeiden: goed dat je meedoet. Maar je ziet er niet presidentieel uit. Nee, natuurlijk niet. Maar kan ik daar wat aan doen?” En ze spaarde zichzelf ook niet: “Als een man suggereerde dat hij het druk heeft, doet hij zijn das los en stroopt zijn mouwen op. Wij zien er dan meteen uit als een onopgemaakt bed”, blikt Schroeder terug.

In Andere Tijden spreken Schroeder zelf, haar campagnemanager, een biografe en haar 95-jarige Republikeinse tegenvoetster over de kansen van president Schroeder. Zo ver in de primaries als Hillary Clinton geraakte Schroeder nooit. Maar zij kan wel invoelen en schetsen welke krachten Clinton moet weerstaan. 

Om de zaal op te warmen, start Pat Schroeder met dit fragment haar campagnebijeenkomsten. De video gaat over haar weg naar het kandidaatschap. In de zomer van 1987 oppert ze het idee om zich verkiesbaar te stellen voor het presidentschap. De Amerikaanse media pikt het snel op. We zien allerlei kranten en columns die haar mogelijke kandidaatschap bespreken. Overal waar ze komt, roepen mensen het motto van de campagne: “Run, Pat, Run”.

Naar eigen zeggen haalt ze in drie zomermaanden meer geld op dan de andere presidentskandidaten die al ruim twee jaar campagne voeren. Pat besluit daarom tot een verkennende campagne waarin ze zal onderzoeken hoeveel steun ze heeft: “I said that I would do it if the support was there. Well the support is not only been there, it’s been overwhelming.” De overweldigende steun vanuit de bevolking maakt haar campagne mogelijk. De promotiefilm spreekt over “the political miracle of the summer of '87”.

Uiteraard zien we in deze film alleen de positieve krantenkoppen en artikelen. In de peilingen van Time Magazine staat Pat er onverwachts goed voor. Na enkele maanden campagne staat ze op de derde plek en is ze “the one who people trusted the most”. De video benadrukt hoeveel politieke ervaring Pat heeft. Ondertussen zien we foto’s van haar gezin, waarbij de focus ligt op haar rol als vrouw en moeder. En dat zien we ook terug in de belangrijkste ideeën van Pat. Aan het einde van het fragment houdt ze op een stoel in haar eigen huis een pleidooi voor kinderopvang en gelijke rechten voor vrouwen, de punten waar ze in haar jaren als lid van het Huis van Afgevaardigden (1973-1997) het hardst voor streed.

Acht jaar geleden verloor ze nog van Barack Obama, dit jaar krijgt ze veel tegenstand van de zichzelf socialist noemende Bernie Sanders. Maar met Hillary Clinton lijkt het er dit jaar voor het eerst op dat een vrouw een redelijke kans heeft op het presidentschap.

Van alle eerdere campagnes waarin een vrouw aandacht opeiste, is waarschijnlijk de bekendste die van Sarah Palin in 2008. Alleen was zij, net als Geraldine Ferraro in 1984, verkiesbaar als vicepresident.

De meeste vrouwen die namens hun partij genomineerd werden voor de presidentsverkiezingen, waren kandidaat voor een van de meer obscure partijen die in de VS nooit een verkiezing zullen winnen: De Socialist Workers Party, de Equal Rights Party, actrice Roseanne Barr voor the Green Party.

Bij de twee grote partijen is het nog nooit een vrouw gelukt de nominatie te krijgen. Eerder deden bijvoorbeeld Elizabeth Dole (Republikeinen, 2000), vrouw van de eerdere presidentskandidaat Bob Dole, de zwarte New Yorkse Shirley Chisholm (Democraten, 1972) en Margareth Chase Smith (Republikeinen 1964) een poging en sommigen haalden ook de nationale conventie. Op die nationale partijvergadering in juli wordt de kandidaat voor de verkiezingen in november bekend gemaakt. Welk koppel staat er op “The Ticket”.

Het Center for American Women in Politics aan de Rutgers University in New Jersey is gespecialiseerd in onderzoek naar vrouwelijk kandidaten, en naar stemgedrag. Het centrum maakt op zijn website inzichtelijk hoe verschillend mannen en vrouwen stemmen en berekent zo de Gender Gap, het sekse verschil. Dat verschil maakt inzichtelijk hoe verschillend mannen en vrouwen stemmen. Wanneer in november bijvoorbeeld Trump en Clinton tegenover elkaar staan, zal de meerderheid van de vrouwen stemmen op Clinton, terwijl de meerderheid van de mannen stemt op Trump. Dat lijkt voorspelbaarder dan het is. Bij de verkiezingen van 2008 en 2012 stemden meer vrouwen op Obama dan mannen.

Pat Schroeder heeft te doen met Clinton. “Als ik kijk naar haar campagne, dan komt er veel terug. Ik realiseer me wat ze ondergaat en ik denk niet dat er iemand anders onder zo een druk staat”, zegt Schroeder als ze de campagne in haar staat Florida ziet. 

Jim Schroeder heeft het een aantal keer meegemaakt. Dat hem werd gevraagd voor welk district hij zich verkiesbaar had gesteld. Hij wees dan naar zijn vrouw: “Nee, nee, het gaat om haar!”. Het is een illuster gezelschap, de mannen van machtige vrouwen. Jim Schroeder was een van de oprichters van de The Denis Thatcher society, genoemd naar de man van de Britse premier Margaret Thatcher. Wachtwoord: “Yes, dear”.

Het gezelschap kwam een aantal keer in de media. Joan Lowy beschrijft in haar boek over Pat Schroeder, dat Jim samen met de man van een van de onderministers een uitnodiging kreeg van de Britse ambassade om de echte Denis Thatcher te ontmoeten toen die in Washington was. Op de uitleg van Jim dat ze een gezelschap hadden genoemd naar de man van de Britse premier, reageerde die met een lauw “Indeed?”, aldus Lowy.

Jim Schroeder herinnert het zich in Andere Tijden anders. “Ik was één van de mannen die vrouwen hadden die prominenter waren dan zijzelf. Wij vonden het wel grappig dat iedereen zei: “Ach, arme jongens”. Dus vormden we een club en kwamen ongeveer maandelijks bijeen. Toen Denis in de US was, ontmoetten we hem ook en hadden een diner met hem en een paar glazen whisky”, aldus Schroeder. “We probeerden altijd in restaurants te verzamelen en dan met de naam van onze vrouw af te rekenen”, grinnikt Schroeder.