De beginjaren van Pinkpop

Aan het eind van de jaren zestig ontwikkelt zich een nieuw fenomeen aan de westkust van de Verenigde Staten: het popfestival. In juni 1967 vindt het Monterey International Pop Festival plaats in Californië. Dit is het eerste grote popfestival. Organisator Alan Pariser komt op het idee na een bezoek aan het beroemde Jazzfestival van Monterey. Hij interesseert ook anderen voor zijn plan, er worden fondsen gevonden om de zaak te bekostigen en er wordt een locatie geregeld. Er komen ruim 50.000 mensen.

Het uitgangspunt is dat alles 'for love and peace' moest zijn. Dat wil zeggen, alles gratis en uit liefde. Alle popgroepen gaan akkoord om zonder gage op te treden. En dat zijn zeker niet de minsten: Ravi Shankar, Jimi Hendrix, Otis Redding, Janis Joplin, The Mamas and the Papas, The Who, The Byrds, Canned Heat.

Bezoekers nemen levensmiddelen mee. De één een kist sinaasappelen, de ander broden, weer iemand vlees voor aan het spit, of een zak wiet. ‘The Summer Of Love’ is geboren. Monterey wordt door het geslaagde popevenement wereldberoemd en vindt in heel Amerika, en later ook in Europa, navolging. In 1969 wordt Woodstock het legendarisch hoogtepunt in de geschiedenis van de popfestivals.

De popmuziek bestaat in die tijd uit verschillende stromingen. Hitparadepop, soul, folk, palingpop, underground, albumrock. Tot de laatste soort muziek behoren Cuby & The Blizzards, Brainbox, CCC Inc., Groep 1850, The Swinging Soulmachine, Ron Hoeke's Rhythm & Blues Group en de symfonische rockgroepen Supersister, Kayak, Alquin en Solution.

Deze groepen treden op in de Provadja clubhuizen die in die tijd, mede dankzij subsidies, in het hele land ontstaan. Daarnaast komen grote en inmiddels beroemde poptempels op als Paradiso, De Melkweg, Kosmos en Paard van Troje.

De Nederlandse hitparadepop begint zich te ontwikkelen. Shocking Blue haalt in 1970 zelfs de hoogste notering in de Amerikaanse hitparade. De band wordt overigens een jaar later, op het tweede Pinkpop festival, uitgescholden voor ‘kapitalisten’ en van het toneel gejaagd met rotte tomaten. Andere Nederlandse hitgevoelige groepen als Golden Earring, Focus, Ekseption, George Baker Selection, Tee-Set en Earth & Fire behalen ook succes(jes) in het buitenland. Palingpop-groepen als BZN of The Cats breken door, maar vooral in Nederland.

De eerste echte Nederlandse Rockplaat verschijnt eigenlijk al in 1960: "Kom Van Dat Dak Af" van Peter (Koelewijn) en zijn Rockets. En dichter Simon Vinkenoog experimenteert al begin jaren zestig met beat-muziek en 'spoken word'.

Eind jaren zestig is de nieuwe popmuziek nog niet erg doorgedrongen in Limburg. Er zijn enkele 'underground-kelders' en hippe jeugdhuizen, maar het merendeel van de jeugd luistert nog naar rock ‘n roll. Journalist Wim Wennekens verzorgt de jongerenpagina ‘NU’ van De Nieuwe Limburger. Deze pagina is eigenlijk één langgerekte hartekreet: ‘er gebeurt nóóit iets in Limburg’. Hij vindt al snel een medestander in Hans van Beers, oud-onderwijzer en directeur van het jongerencentrum Trajectum. Gezamenlijk organiseren zij busreizen naar het westen voor optredens van grote popgroepen. Totdat men bedenkt: laten we zelf iets organiseren.

Uitspanning Gulpenberg Panorama, gelegen bovenop de Gulpenerberg, wil zichzelf op de wereldkaart te zetten. De eigenaar benadert Wim Wennekens of hij niet een talentenjacht wil organiseren op het terrein bij het café. Het moest plaatsvinden op Tweede Pinksterdag 1969. Wennekens voelt daar niet veel voor. In plaats daarvan wil hij een popfestival organiseren, naar voorbeeld van Monterey-pop en Nederlandse voorlopers in Den Haag en Utrecht. Een aantal hippe Limburgse bandjes wordt gevraagd ‘om niet’ te komen spelen. Wennekens en Van Beers regelen een gratis varken-aan-het-spit en er zijn appelen voor niks beschikbaar. Zo wordt het aangekondigd in de plaatselijke krant.

Het evenement wordt ‘Pinknick’ genoemd; vanwege Pinksteren en in verband met VPRO’s Piknik, waar het hippe deel van Limburg erg tegen opkeek. Bijna 10.000 mensen komen erop af; niet alleen popliefhebbers, maar ook opa’s en oma’s met kleinkinderen. En gezinnen met lege boodschappentassen om de appelen in te laden. Het is een groot succes.

In 1970 steekt men de koppen bij elkaar, richt de Stichting Buitengewone Producties op, en gaat op zoek naar een buitenlandse popgroep. De enorm populaire zangeres Melanie, bekend van de flowerpower hit ‘Beautiful People’ blijkt te kunnen komen voor een gage van zesduizend gulden. Maar Melanie zegt af wegens een oorontsteking. De Stichting Buitengewone Producties besluit om vervolgens een tweede editie van Pinknick te organiseren. Op een andere lokatie, professioneler georganiseerd en onder een andere naam: Pinkpop.

Op 18 mei 1970 komen in het Geleense Burgemeester Damensportpark tienduizend mensen bijeen om de groepen Live, Livin' Blues, Golden Earring, Opus, Bismarck, Mr. Albert Show, Keef Hartley's Big Band, Dream en de George Baker Selection te bewonderen. Entree: fl.3,50 (voorverkoop fl.2,50) Het is zonnig weer.

Het geluid bij de optredens regelt een Nijmeegs bedrijf met de ronkende naam ‘Radio Europa’. Op de dag van het festival komt een volkswagenbusje het terrein oprijden waaruit twee zangzuiltjes en wat speakers van de wielerkoers te voorschijn komen. Gelukkig is Golden Earring bereid hun apparatuur beschikbaar te stellen gedurende het hele festival.

De plaatselijke bevolking reageert geschokt maar nieuwsgierig. Net als het jaar daarvoor bestaat een deel van het publiek uit burgers. De pachter van het horecabedrijf bij het sportpark heeft het alleenrecht op de verkoop van eten en drinken tijdens het festival. Hij belooft de winst te delen met de organisatie. Maar na afloop zwaait hij Wennekens en Van Beers door het geopende raampje van zijn Mercedes vrolijk gedag met de tekst: “Zo jongelui, deze Mercedes ga ik maar eens inruilen. Tot volgend jaar, hoop ik.”

De centen zijn ze kwijt, maar een traditie is geboren. 

Tekst, research en reportage: Har Tortike

Uitzending: 31 mei 2001
Herhaling: 13 jun 2013

Ruud van Wersch is een Limburgse amateurfilmer die met grote verbetenheid de Pinkpopfestivals heeft vastgelegd op super 8. In ruil voor pakjes sigaretten (Camel zonder filter) mocht hij backstage. Zo kon hij helemaal vooraan zitten op het nog amateuristische podium en zijn rolletjes volschieten. Dankzij hem is er beeldmateriaal van de eerste 4 Pinkpop-festivals. Hij monteerde zijn materiaal tot een film van een uur en trok daarmee langs de jeugdclubhuizen in het zuiden en oosten. Zo had men daar een leuke avond en zag beroemde sterren. Het geluid voor de films kreeg hij via vrienden die hij met een Uher-bandrecorder - of wat er maar voor handen was - tussen het publiek liet staan.

In 1975, op het zesde Pinkpopfestival is ook het Polygoon Journaal aanwezig. Er worden beelden gemaakt voor vertoning in nieuwsbulletins in de bioscopen. Het jaar daarop komt zowel de VARA-televisie als de KRO met 16 MM camera's opnames maken voor een bescheiden televisie-uitzending. In '77 en '78 is niemand geïnteresseerd. Daarna komt KRO's Zomerrock 5 jaar lang opnames maken. Sinds 1994 is er samenwerking tussen NPS (NOS), VPRO en VARA voor registratie van het festival.

Ruud van Wersch filmt trouwens nog steeds.