Watergate: FBI versus Witte Huis

Beveiliger Frank Wills ziet een stukje tape dwars op de stompe kant van een deur, om te voorkomen dat de deur in het slot valt. Terwijl een beetje inbreker weet dat je die tape in de lengte op de stompe kant moet plakken, zodat die van de buitenkant niet te zien is.

De inbraak bij de Democratische Partij komt zo op een knullige manier aan het licht, op 17 juni 1972. Wills roept de politie erbij, die een aantal inbrekers aanhoudt. Maar het vreemde is, in plaats van gangbaar inbrekersgerei hebben de mannen afluisterapparatuur bij zich.

Die aanhouding zet een hele kettingreactie in beweging die er twee jaar later voor zorgt dat president Nixon ontslag neemt. Hij was op de hoogte, en gaf zijn medewerkers opdracht het onderzoek van de FBI te frustreren.

Een van die medewerkers is de jurist van de president, John Dean. “Nixon was, net als Trump, bijzonder autoritair. Heel dogmatisch. Vuist op tafel. Dictatoriaal haast”, zegt hij als Andere Tijden hem interviewt op een dakterras in Beverly Hills. 

Plumbers
De sneeuwbal wordt steeds groter en de affaire trekt steeds meer mensen met zich mee. De inbrekers zijn ex-CIA-medewerkers en worden betaald door het herverkiezingscomité van Nixon.

In eerste instantie zijn ze ingezet om het lekken van informatie over de Vietnamoorlog tegen te gaan, vandaar dat ze aan worden geduid met de term Plumbers, loodgieters. Maar nu worden ze ook ingezet om afluisterapparatuur te plaatsen bij de Democratische Partij. En lopen daarbij tegen de lamp.

John Mindermann is een van de FBI-agenten die bij het onderzoek worden ingezet. We waren beginnelingen, zegt hij in zijn woonkamer in San Francisco. De FBI heeft vier afdelingen voor het onderzoeken van misdaad, Mindermann en zijn mensen zitten in afdeling 2.

“Eigenlijk de afdeling diverse misdaden, die erop werd gezet omdat iedereen dacht dat het gewoon een inbraak was. Maar we hebben dat eerste weekend zulk goed werk geleverd dat we op de zaak mochten blijven”, is de overtuiging van Mindermann, ook toen bleek dat het de meest ingrijpende inbraak in de geschiedenis bleek te zijn.

Een onderzoekscommissie van de Senaat ondervraagt de belangrijkste betrokkenen. En voor die commissie besluit Dean eieren voor zijn geld te kiezen. Hij geeft de verbijsterde commissie een inkijkje in hoe het Witte Huis met de zaak omging. Zo liet Dean de FBI bewijs vernietigen. En hij betrekt de president erin als verklaart dat Nixon opdracht gaf de Plumbers zwijggeld te betalen.

Een maand later hoort de commissie dat Nixon alle gesprekken in de Oval Office opneemt. Op die opnames zou Nixon zelf wel eens het bewijs kunnen leveren dat hij ervan wist! De commissie wil die opnamen hebben, de president weigert, maar wordt later door het hooggerechtshof gedwongen.

Deep Throat
Het onderzoek door de FBI verloopt intussen traag. En ineens verschijnen er berichten over het onderzoek in de Washington Post. De jonge journalisten Bob Woodward en Carl Bernstein zijn wel heel goed op de hoogte, dit kan eigenlijk niet.

Ze blijken een informant te hebben bij de FBI, iemand van de FBI wijst ze steeds in de juiste richting. Op de tapes van Nixon is te horen dat hij met zijn medewerkers bediscussieert wie het zou kunnen zijn. Woodward en Bernstein houden zorgvuldig geheim wie het is. Omdat hij de stem op de achtergrond is, noemen ze hem Deep Throat, naar de in die tijd populaire seksfilm. Pas in 2005 maakt Deep Throat zich bekend.

FBI-agent Mindermann zegt dat de beslissing naar de pers te lekken op een hoger niveau werd genomen dan waarop hij opereerde. Hij vond dat de informatie die in de Washington Post verscheen het onderzoek hielp. Het bracht het onderzoek verder, zo meent hij, doordat de informatie ergens weer iemand in beweging zette. Maar Mindermann zegt er wel bij dat niet iedereen bij de FBI er zo over dacht in die tijd.

Trump
De vergelijking tussen Nixon en Trump wordt steeds pregnanter. De media stellen het gedrag van de medewerkers van het Witte Huis aan de kaak. Veiligheidsadviseur Michael Flynn moet vertrekken als blijkt dat hij heeft gelogen over zijn contacten met de Russen. De FBI onderzoekt die contacten tussen de medewerkers en Rusland, ook of die er zijn geweest in de tijd dat de Russen Trump lijken te hebben geholpen president te worden.

Zoals Dean de FBI aanzette tot het vernietigen van bewijs, vroeg de chefstaf van Trump de FBI de berichten in de media over de FBI-onderzoeken te ontkennen. Ook Trump heeft een gecompliceerde verhouding met de inlichtingendiensten en heeft de medewerkers ervan meermalen bespot en beledigd.

En ook Trump lijdt onder de lekken naar de media. Niet alleen van de inlichtingendiensten, maar uit alle departementen en geledingen informeren medewerkers nu de media. Omdat ze denken dat ze het land ermee helpen, en misstanden bij de overheid aan de kaak stellen.