Wieringermeer in de oorlog

De Wieringermeer valt in 1930 als eerste van de grote IJsselmeerpolders droog. Uit het hele land worden jonge mensen op zoek naar een nieuwe toekomst geselecteerd om van dit vruchtbare Nieuwe Land een ultramoderne polder te maken. Een smeltkroes van culturen en gewoonten. Tjeerd Veenstra is elf wanneer zijn ouders in 1932 uit Friesland naar de polder komen: “Het was een maatschappij van pioniers en daar zijn we trots op, dat we als pioniers de Wieringermeer hebben opgebouwd.”

Tijdens de oorlog blijft het lange tijd rustig in de polder. In de “graanschuur van West Nederland” houdt de bezetter zich relatief gedeisd waardoor er veel onderduikers zijn. Er is volop te eten, wat schrijnend zichtbaar wordt tijdens de laatste oorlogsmaanden als de honger in de Randstad velen - wanhopig op zoek naar voedsel - naar de Wieringermeer drijft.

Op 17 april 1945, vlak voor de bevrijding van Nederland, horen de bewoners van de Wieringermeerpolder rond kwart over twaalf twee doffe dreunen. Het Duitse leger heeft de dijk opgeblazen, waarschijnlijk uit angst voor geallieerde luchtlandingen. Met verwoestende kracht stroomt het IJsselmeerwater de polder in: 20 .000 hectare kostbare landbouwgrond gaat verloren. “Nieuw land” dat pas 15 jaar eerder op de Zuiderzee was gewonnen. 7000 bewoners en meer dan 1000 onderduikers vluchten met wat schaarse bezittingen terug naar het oude land.

De negenjarige Piet Veeman zit samen met zijn moeder verstopt achter een matras op de dijk, een paar honderd meter van de explosie: “Na de klap vlogen de kluiten modder ons om de oren. Het water vloog regelrecht de polder in.”

De Wieringermeer verdrinkt langzaam maar zeker onder een meters hoge laag water. De toen 16-jarige pionierszoon Kees Meeuwsen: “Mijn moeder stond te huilen. Je raakt alles kwijt. Die mooie trotse polder waar we allemaal zo dankbaar voor waren”. Maar na de bevrijding is de pioniersgeest niet verslagen. De polder wordt voor een tweede keer opgebouwd en in 1946 wordt er alweer geoogst.

Regie: Matthijs Cats
Research: Carolien Brugsma

Uitzending: di 14 april 2015, 21.20 uur, NPO 2.