De familie Sanders

Na het wegvoeren van z’n onderduikers is Joop Hollebrands zo kwaad dat hij naar Amsterdam reist en vier dagen lang alles in het werk stelt om de familie  Sanders vrij te krijgen. Hij praat zich binnen in de Hollandsche Schouwburg en ontdekt waarom de kinderen Sanders zijn opgepakt. In de aangifte in 1946 laat hij optekenen. “Ik trof David Sanders aan. Hij was gruwelijk mishandeld. Al zijn tanden en kiezen waren uit z’n mond geslagen en toen heeft hij de onderduikadressen van z’n kinderen gegeven.’

De arrestatie van de familie Sanders is het werk van de beruchte Colonne Henneicke. Nederlandse premiejagers die voor 7 gulden 50 per ‘kop’ het land afstropen op zoek naar slachtoffers. Zij zijn ook verantwoordelijk voor de arrestatie van dochter Elly Sanders, die is ondergedoken in de Achterhoek. Omdat ze te laat zijn om de trein terug naar Amsterdam te halen moeten ze overnachten op de boerderij waar ook hun 10-jarige slachtoffer woont. Die nacht probeert de boer het tweetal nog op andere gedachten te brengen. In het proces verbaal van boer Eggink staat: "Toen het kind naar bed was ontwikkelde zich een rustig gesprek. Ze zeiden dat zij het ook niet prettig vonden maar dat het Joodsche ras nu eenmaal weggevoerd moest worden".  Historicus Ad van Liempt doet onderzoek naar deze Nederlandse Jodenjagers en schrijft er het boek Kopgeld over. Van Liempt: "Naar schatting hebben deze mannen in het half jaar dat ze actief zijn tussen de 8000 en 9000 slachtoffers gemaakt, waaronder dus de familie Sanders”.

Aan de hand van dossiers, aangiftes, het proces-verbaal, testamenten en getuigenverklaringen reconstrueerde Andere Tijden de tragische ondergang van de Haarlemse familie Sanders. Presentator Astrid Sy is al jaren gefascineerd door de affaire en heeft er zelf ook onderzoek naar gedaan: "De zaak Sanders’ is een ontstellend verhaal van ongekende menselijke wreedheid aan de ene kant en van extreme moed aan de andere kant."

Na de tragedie is Joop Hollebrands ontroostbaar. In een brief aan een nicht, niet lang na het wegvoeren schrijft hij: "Mijn vrouw Riek is er nog kapot van. Trouwens, overal door ons hele huis vind je nog kleren, boekjes, plaatjes, schoenen van onze lieve pleegkinderen. ‘t Is nog erger dan een sterfgeval. Het geheel van deze tragedie veroorzaakte in ons gezinnetje onuitsprekelijke droefenis, daar wij zelf toen nog twee kinderen hadden van gelijke leeftijd als Marleentje en Bert. Zij waren sterk aan elkaar gehecht en de scheiding deed onze kinderen veel verdriet. De almachtige God deed de familie Sanders en ons wel zeer door de diepte gaan.”

Vader David en moeder Clara Sanders, beiden 41 jaar oud, en de kinderen Elly (10) Marleen (8) en Bert (4) worden op 10 september 1943  direct na aankomst vermoord in Auschwitz. In 2007 schreef Dick Verkijk over de familie het boek De tragische ondergang van de familie Sanders.