Mee aan tafel of in het pak genaaid?

Aflevering: 3 minuten
Leestijd: 2 minuten

Daar zitten ze dan, Rubio en Lavrov. De onderhandelaars van Amerika en Rusland. In Saoedi-Arabië, te onderhandelen over Oekraïne en een einde aan de oorlog op het Europese continent. Zonder Oekraïne en Europa, of is Zelensky nou wel mee aan tafel? Het doet denken aan de onderhandelingen tijdens de Vietnamoorlog.

Het zijn de ervaren Russische diplomaten tegenover de veel minder ervaren Amerikaanse onderhandelaars. Waar hebben de gezanten van Trump en Poetin het over; wordt hier de vrede in Oekraïne bekokstoofd? Een vrede die Europa moet garanderen en handhaven, zonder daar in te hebben meegepraat?

Vietnam-onderhandelingen
Het doet denken aan de onderhandelingen die een einde maakten aan de oorlog in Vietnam. In die oorlog vochten Zuid-Vietnam en Amerika tegen Noord-Vietnam en de VietCong.

Amerika was al 10 jaar bij die oorlog in Vietnam betrokken en zocht een weg uit het conflict. Terwijl in Parijs de officiële onderhandelingen plaatsvonden met de vier strijdende partijen, bedachten Noord-Vietnam en Amerika een tweede kanaal. Zonder de andere twee op de hoogte te stellen of erbij te betrekken, onderhandelde de leider van de Noord-Vietnamese delegatie Le Duc Tho in het geheim met Henry Kissinger, namens de Amerikaanse president.

Bijna vier jaar lang wisten de officiële onderhandelaars van Zuid-Vietnam, VietCong, maar ook de Amerikaanse ambassadeur niet van het dubbelspel achter hun rug. Alleen de Noord-Vietnamezen waren altijd uitermate goed op de hoogte, omdat zij voor zowel de officiële als de ‘echte’ gesprekken dezelfde groep diplomaten gebruikten.

In het pak genaaid
En opeens was daar een akkoord. Na jaren praten legde de Noord-Vietnamese delegatieleider een document op tafel met de woorden dat hier niets meer aan veranderd ging worden. De Amerikanen duwden het vervolgens door de strot van Zuid-Vietnam, die nergens bij betrokken waren geweest. In de documentaire Hoe Oorlogen Eindigen (VPRO 1999) vertelde één van de Amerikaanse onderhandelaars uit het team van Kissinger hoe de deal ineens tot stand kwam en in diezelfde uitzending vertelde de toenmalige Zuid-Vietnamese ambassadeur hoe ze zich in het pak genaaid voelden.

De oorlog ging gewoon door
Het akkoord zorgde eigenlijk alleen voor een aftocht van de Amerikanen in 1973, de oorlog tussen Noord en Zuid ging gewoon door. Van het handhaven van het akkoord door Zuid-Vietnam kwam niets terecht. Na twee jaar, in het voorjaar van 1975 walste Noord-Vietnam over het zuiden heen. Andere Tijden maakte een aantal afleveringen over die laatste dagen in Saigon, met ooggetuigen. Vervolgens probeerden in de jaren erna grote aantallen Zuid-Vietnamezen met wrakke bootjes het nieuwe communistische land te ontvluchten.

Wil je meer zien en lezen over het einde aan de Vietnamoorlog? Kijk dan op NPOKennis. Waar je ook meer fragmenten van de documentaire Hoe oorlogen eindigen – Vietnam uit 1999 kunt zien.

Mee aan tafel of in het pak genaaid?

Interview Zuid-Vietnamese ambassadeur Bui Diem en anderen

Vragen?

Meer Andere Tijden

Wanhoop op zee

Interviews met Vietnam veteranen

Eervolle aftocht: lessen uit Vietnam