De Gouden Eeuw

Het Wilhelmus, iedereen kan wel een paar regels meezingen. Maar wat zingen we eigenlijk?

De val van Antwerpen in 1585 leidt tot een massale uittocht uit de zuidelijke Nederlanden.

Wie leidt het nieuwe land - en hoe? Over Maurits van Oranje en Johan van Oldenbarnevelt.

Op 't eerste gezicht is de Oostzeehandel veel minder spectaculair en exotisch dan de VOC, maar de handel op de Oostzee is wel veel belangrijker en winstgevender. Over de kooplieden De Geer en Marselis.

De Verenigde Oost-Indische Compagnie staat in de vaderlandse geschiedenis voor durf, ondernemingszin, creativiteit en rijkdom. Maar klopt dit wel? Hoe kijkt men in Indonesië en in Nederland aan tegen de rol van Jan Pieterszoon Coen, de grote man achter de VOC?

'God schiep de wereld, maar de Nederlanders maakten hun eigen land'. Voor geen enkele periode in onze geschiedenis geldt deze bewering zo sterk als voor de Gouden Eeuw, de tijd waarin zowel de welvaart als het aantal inwoners van Nederland stijgt als nooit tevoren.

In deze aflevering volgt Hans Goedkoop het spoor van de nieuwe rijken, burgerfamilies die voor het eerst opgroeien in vrede en welvaart.

Het merendeel van de inwoners van de Republiek is arm en blijft dat ook. Maar in tijden van extreme nood is er - anders dan in de ons omringende landen - beperkte steun, mogelijk gemaakt door de burgerij of de kerk.

Miljoenen schilderijen zijn er in omloop in het Nederland van de 17e eeuw. Deze aflevering gaat over de waarde van die werken en de rol van de kunsthandelaar, toen en nu.

Vandaag de dag zien we tolerantie vaak als erfenis van de Gouden Eeuw en als iets typisch Nederlands, misschien wel de belangrijkste karaktertrek van ons land. Maar in de 17e eeuw zelf is tolerantie allesbehalve vanzelfsprekend en al helemaal geen ideaal.

De 17e-eeuwse wetenschapper gelooft heilig in god en zijn volmaakte universum. Voor een briljante onderzoeker als Johannes Swammerdam is de natuur niets anders dan de mogelijkheid de geheimen van de schepping te bestuderen. Nieuwe technische vindingen als microscoop en telescoop bieden de mogelijkheid steeds beter te kijken en door te dringen in het universum.

De Gouden Eeuw is een eeuw van oorlog. Na de uitputtende strijd van tachtig jaar tegen de Spanjaarden is de bevolking opgelucht. Even geen strijd. Maar niet voor lang: binnen vier jaar is het opnieuw oorlog, met Engeland ditmaal. Plaats van handeling: de zee.

Het rampjaar 1672. Het volk redeloos, de regering radeloos, het land reddeloos. Een aanval op de Republiek van verschillende kanten, de gruwelijke lynchpartij van de gebroeders De Witt, het spreekt nog altijd tot de verbeelding. Maar hoe verliep het daarna?