Vluchtelingen

In 1915 kwam er aan de grens tussen België en Nederland een hek te staan. Honderden kilometers lang, met tweeduizend Volt erop, bedoeld om vluchtelingen tegen te houden.

Voor de Duitse invasie 1940 vluchten tussen de 35.000 en 50.000 Duitse Joden naar Nederland. Het merendeel probeert verder te vluchten en dat heeft de Nederlandse overheid ook het liefst. Naarmate de nood in Duitsland hoger wordt, doet Nederland de grens steeds verder dicht.

In de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) vochten linkse Nederlanders mee tegen de fascisten van generaal Franco - dat is een al vaak verteld verhaal. Maar een ander en vrijwel onbekend verhaal is dat van een groep aanhangers van Franco, die politiek asiel kregen in ons land en op Ameland een warm onthaal vonden.

Als na de Kristallnacht in 1938 de situatie in Duitsland heel heikel wordt, komen er ongeveer 2000 Joodse kinderen naar Nederland. Ze zijn door hun ouders op de trein gezet, in de hoop dat ze in ons land veilig zullen zijn. Hier worden de kinderen opgevangen door de Joodse gemeenschap, in pleeggezinnen en tehuizen. Maar dan breekt ook hier de oorlog uit.

Vijftig jaar geleden haalden demonstranten in Boedapest het standbeeld van Stalin van zijn sokkel. Het sein voor een massale volksopstand tegen het communistische regime, die kort daarna door Russische tanks in bloed werd gesmoord. In Andere Tijden vertellen Hongaren over de nachtmerrie van toen.

Veertig jaar geleden verlieten ongeveer 800.000 Vietnamezen per boot het land, een kwart overleefde het niet. Ook de toen 9-jarige Tiffany Pham was één van de bootvluchtelingen. De tocht verliep dramatisch: de motor viel uit en zonder eten of drinken dobberden de Vietnamezen weken op zee.

Op 23 juni 1979 zag een Nederlands schip in de Zuid-Chinese Zee een gammel, halfgezonken bootje langszij komen met Vietnamese vluchtelingen. 243 werden er gered, 80 van hen verdronken. In Andere Tijden vertellen ooggetuigen na 25 jaar voor het eerst hun verhaal.

Rita Verdonk houdt in 2004 haar rug recht, ze gaat duizenden uitgeprocedeerde asielzoekers uitzetten. Dát hebben we eerder gehoord. In 1988 wilde een staatssecretaris een groep Syrische christenen de deur wijzen, TOT er een mediastorm op stak.

In de zomer van 1989 vluchten duizenden Oost-Duitsers, met en zonder gezin, naar de West-Duitse ambassades van Boedapest en Praag in een wanhopige poging het vrije Westen te bereiken. Eén van die vluchtelingen is Christian Burger. In juni 1989 rent hij de ambassade in Praag binnen en zegt: “Ik ben Christian Burger, ik kom uit de DDR, ik ga hier niet meer weg en wil niet meer terug naar de DDR.” Naast de onderdrukking is het ook de economische malaise die vele DDR burgers doet besluiten hun land de rug toe te keren.

Aan het einde van de zomer van 1989 zijn duizenden Oost-Duitse vluchtelingen in de West-Duitse ambassade van Praag nog steeds onzeker over hun toekomst. Kunnen ze naar het Westen en wanneer? De spanning in de ambassade loopt hoog op. Achter de schermen spelen de bestuurders van beide Duitslanden een diplomatiek steekspel met een hoge inzet. De uitkomst daarvan zal niet alleen het leven van de duizenden DDR vluchtelingen veranderen, maar ook het gezicht van de wereld.